Bilişim sistemleri günümüzde hayatın her alanında kullanılmakta ve birçok işlem bu sistemler üzerinden gerçekleştirilmektedir. Ancak bu sistemlerin kullanımı ile birlikte dolandırıcılık suçunda da artış göstermektedir. Aynı zamanda banka ve kredi kurumlarının da bu suçun araçları olarak kullanılması, dolandırıcılık suçunun daha kolay işlenebilmesini sağlayarak bu suçun yaygınlaşmasına neden olmaktadır.
Bilişim sistemleri üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılık suçu, birçok farklı şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin, internet üzerinden yapılan sahte ürün satışları, sahte web siteleri oluşturularak gerçekleştirilen dolandırıcılık, phishing saldırıları gibi yöntemlerle insanlar mağdur edilmektedir. Özellikle son dönemlerde sıklıkla görülen Amazon dolandırıcılığı , Trendyol dolandırıcılığı, Letgo dolandırıcılığı , evde iş imkanı, evde çorap veya sabun paketleme işi dolandırıcılığı, İnstagram mavi tık dolandırıcılığı gibi dolandırıcılık yöntemleri nitelikli dolandırıcılık suçuna girer.
Sonuç olarak, bilişim sistemleri üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılık suçu, banka ve kredi kurumları üzerinden de yaygın bir şekilde gerçekleştirilmekte ve insanların maddi kayıplarına neden olmaktadır. Bu suçla mücadele etmek için hem kurumlar hem de vatandaşlar çeşitli önlemler almalıdırlar. Güvenliğin sağlanması için herkesin üzerine düşen görevleri yerine getirmesi gerekmektedir.
Bilişim sistemlerinin kullanılması yolu ile nitelikli şekliyle işlenmiş olan dolandırıcılık suçu için öncelikle dolandırıcılık suçunu açıklayalım;
Dolandırıcılık Suçu Nedir?
Dolandırıcılık
Madde 157- (1) Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.
Dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanunu’nun 157.maddesinde düzenlenmiştir. Failin hileli davranışlar ile bir kişiyi aldatması, mağdur olan kişi ya da başkasının zararına olacak şekilde kendisine ya da bir başkasına yarar sağlaması ile dolandırıcılık suçu meydana gelir. Dolandırıcılık suçunun nitelikli hali ise; söz konusu suçun belli dini, sosyal, mesleki, teknolojik araçların veya kamu kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle ortaya çıkar.
Dolandırıcılık suçunun nitelikli hali ile ilgili düzenleme ise Türk Ceza Kanunu 158. maddede yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir;
Nitelikli dolandırıcılık
Madde 158- (1) Dolandırıcılık suçunun;
a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle,
İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.61
(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır
Banka veya Kredi Kurumunun Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir?
Bu suçun varlığını kabul etmek için bankanın güvenilirliğinden yararlanmak suretiyle dolandırıcılık suçunun işlenmiş olması gerekmektedir. Bu sebeple nitelikli dolandırıcılık suçunun banka ya da kredi kurumlarının araç olarak kullanılarak işlendiği şekli için önemli olan söz konusu banka ya da kurumun doğrudan araç olarak kullanılmasıdır. Aksi durumda yani failin dolandırıcılık suçunu işledikten sonra ilgili bankayı sadece bir ödeme aracı kullanması halinde söz konusu suç ilgili bu maddeye göre cezalandırılmaz.
Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir?
Suç sırasında bilgisayar, cep telefonu, internet gibi araçların kullanılması bilişim sistemlerinin kullanılması yoluyla dolandırıcılık yapılması anlamına gelir. Bu sistemler kullanılarak işlenen dolandırıcılık suçunun nitelikli sayılmasının sebebi ise; söz konusu sistemlerin güvenle kullanılması, aynı anda hızlı ve kolayca birçok kişiye ulaşılması ve diğer taraftaki failin kontrol imkanını azaltması sebebiyledir.
İnternet Dolandırıcılığı Yöntemleri
İnternet veya bilişim sistemi kullanılarak işlenen dolandırıcılıklarda, dolandırıcılar birçok yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemler çoğunlukla kişisel bilgilerimizi elde edip banka hesaplarımız veya kredi kartlarımıza girilerek haksız kazanç elde edilmesi üzerine kurgulanmış yöntemlerdir.
Bunların dışında çok yaygın olan yöntemse sahibinden veya letgo gibi e-ticaret sayfalarında siparişi verilen, ödemesi yapılan ürünü göndermeyip bir anda iletişimi kesmeleri veya o ürün yerine değersiz ve ilgisiz ürün göndermeleri(örneğin cep telefonu siparişinde salatalık gönderilmesi) de sık başvurulan bir yöntemdir.
Ya da internet sitelerinde veya sosyal medya reklamlarında evde iş imkanı diye ilan yayınlanarak işlenen dolandırıcılık yöntemi de son zamanlarda dolandırıcılar arasında yaygındır.
Örneğin internette Facebook, İnstagram ya da Twittter aracılığıyla görüşerek samimi olduğu bir kimseye, iş bulma vaadiyle ondan para alması durumunda nitelikli dolandırıcılık hükümleri uygulanacaktır.
Ya da Sahibinden ve Arabam.com gibi internet sitelerinde olmayan bir araca dair sahte bir ilan verilip araca alıcı olanlardan kapora alınması da aynı şekilde değerlendirilir. Bu şekilde örnekler sayılıp, sıralanıp, çoğaltılabilir.
Comments